Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych

Z raportów biura informacji gospodarczej wynika, że większość firm w Polsce (9/10) zmaga się z problemem opóźnień dotyczących płatności, a średni czas oczekiwania na zapłatę wynosi ponad 4 miesiące. Każde przekroczenie terminu skutkuje powstaniem uprawnienia po stronie wierzyciela do naliczenia odsetek, które mogą stanowić formę rekompensaty.

odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowychZapłata po terminie płatności powoduje naliczenie odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych.  (obraz Vecteezy)

 

Z tego artykułu dowiesz się więcej na temat:

  • Czym są odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych?
  • Komu przysługują odsetki?
  • Z jakich umów można naliczać odsetki?
  • Kiedy naliczać odsetki?
  • Odsetki w umowie faktoringowej.
  • Wysokość odsetek.
  • Obliczanie odsetek za opóźnienie- kalkulator odsetek.

 

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych są świadczeniem pieniężnym, które wynika z nieterminowej zapłaty. Z jednej strony stanowią sankcję dla kupującego (dłużnika) za płatności po terminie, z drugiej są zadośćuczynieniem dla sprzedającego (inaczej wierzyciela), który nie otrzymał należnego świadczenia pieniężnego w terminie, co nierzadko może narażać go na utratę płynności finansowej. Strony transakcji handlowej nie mają obowiązku uregulowania kwestii odsetek w umowie. Kiedy kupujący (dłużnik) opóźnia się w zapłacie, wówczas sprzedający (wierzyciel) ma uprawnienie do ich żądania na podstawie obowiązujących przepisów (patrz źródła).

 

Komu przysługują odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych?

Sprzedającemu (wierzycielowi) z mocy prawa przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, jeżeli spełnią się dwa warunki:

  1. sprzedawca spełnił świadczenie, do którego się zobowiązał,
  2. kupujący nie zapłacił ceny w terminie określonym w umowie.

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych nalicza się w przypadku transakcji handlowych, których stronami są wyłącznie podmioty określone w art. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, w tym przede wszystkim przedsiębiorcy. 

Przykład:

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą i zawierasz umowę z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, a ona spóźni się z zapłatą ceny, to w związku z tym przysługuje Ci prawo żądania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Ciekawostka:

W przypadku, gdyby ta sama osoba nie prowadziła działalności gospodarczej (nie była przedsiębiorcą) to mógłbyś naliczyć odsetki zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie Cywilnym, ponieważ wtedy byłaby to sprzedaż konsumencka.

 

Z jakich umów można naliczać odsetki?

Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych dotyczą tylko wierzytelności z umów, które spełniają poniższe wymagania łącznie:

  • przewidują świadczenia pieniężne między stronami tj. należności,
  • ich przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług czyli, np. przeniesienie praw do rzeczy. Warto dodać, że ramach tego wymagania mieści się także oddanie określonej rzeczy lub prawa do czasowego korzystania (np. umowa leasingu, umowa dzierżawy).
  • ich stronami są m.in. przedsiębiorcy krajowi, zagraniczni, osoby wykonujące wolny zawód czy podmioty publiczne.
  • strony zawarły je, w związku z wykonywaną przez nie działalnością gospodarczą.

 

Kiedy rozpocząć naliczanie odsetek?

Wyróżniamy 3 terminy, od których można rozpocząć naliczanie odsetek:

  • w umowie nie ustalono terminu zapłaty, a od dnia dostawy towaru lub świadczenia usługi minęło 30 dni, sprzedający (wierzyciel) może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia kupującemu (dłużnikowi) faktury lub rachunku, które są potwierdzeniem dostawy towaru lub wykonania usługi, do dnia zapłaty.
  • w umowie ustalono termin zapłaty* - wówczas odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych należą się od dnia następującego po ustalonym terminie zapłaty ceny. Jeżeli strony transakcji handlowej przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, sprzedający (wierzyciel) może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia kupującemu (dłużnikowi) faktury lub rachunku, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego
  • w umowie ustalono termin zapłaty dłuższy niż 60 dni i nie jest on rażąco nieuczciwy wobec sprzedającego (wierzyciela) i spełnił swoje świadczenie, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych naliczane są po upływie 60 dni od dnia doręczenia faktury lub rachunku.

*Wyjątek stanowią transakcje zawierane z podmiotami publicznymi, które nie są podmiotami leczniczymi. W takim przypadku maksymalny termin płatności wynosi 30 dni od dnia doręczenia faktury.

 

Odsetki za opóźnienia przy umowie faktoringowej.

W przypadku zawarcia umowy faktoringowej faktorant wraz z cesją należności, ceduje na faktora uprawnienie do naliczenia odsetek za nieterminową zapłatę swojego odbiorcy. W ramach swobody zawierania umów można ustalić z faktorem, że powstałe uprawnienie nie będzie objęte cesją. Dobra wiadomość jest taka, że faktor w przypadku otrzymania odsetek może zaliczyć je w poczet rozliczenia np. swojego wynagrodzenia. Stąd można wysnuć wniosek, że faktoring jest bardzo korzystną formą finansowania, ponieważ w razie ewentualnego roszczenia o zapłatę należnych odsetek, powierzamy je profesjonalnemu podmiotowi, który zasadniczo prowadzi te czynności za darmo.

 

Wysokość odsetek.

Wysokość ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych jest równa sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych (lub ośmiu, gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym) w stosunku rocznym.

Aktualną stopę odsetek znajdziesz pod linkiem:

Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych - Wskazniki.Gofin.pl

 

Jak obliczyć odsetki za opóźnienie? Kalkulator odsetek.

Przykładowy schemat naliczenia odsetek wygląda następująco:

  • Wystawiłeś fakturę np. 1-ego kwietnia na 10.000 zł z terminem płatności wynoszącym 30 dni,
  • W związku z tym termin płatności przypada na 1-go maja,
  • Jeżeli druga strona nie spełnia świadczenia, to od 2-ego maja możesz naliczać odsetki za opóźnienie,
  • Ostatecznie płatność otrzymujesz 1-ego czerwca, dlatego opóźnienie w zapłacie wynosi 30 dni,

Liczenie należnych odsetek wygląda zatem następująco:

(AxBxC)/365

(10 000 x 0,101x 30)/ 365 = 83 (zł)- tyle wynoszą należne odsetki

Wartość świadczenia odsetkowego liczy się mnożąc wartości świadczenia głównego A (zaległej płatności), stopy odsetkowej B (w przykładzie powyżej 10,1 %) i ilość zaległych dni C oraz dzieląc ten iloczyn przez 365 dni. Można też skorzystać z kalkulatorów online:

Kalkulatory odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych - kalkulatory.gofin.pl

 

Podsumowując odsetki ustawowe za opóźnienie od transakcji handlowych należy wskazać, że liczy się je na podstawie art. 4 pkt 3 lit. b), art.6 ust.1, art.7 ust.1 i art.8 ust.1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz art. 20 ust. 3 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych.

Źródła:

  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.-Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93;
  • Radwański, A. Olejniczak, Prawo cywilne zobowiązania, C.H.Beck, 2020;
  • Ustawa z dnia 8 marca 2013r.- o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, Dz.U. z 2020r. poz. 935;
  • Raporty biura informacji gospodarczej;
  • Ustawa z dnia 19 lipca 2019r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych;
  • Wydawnictwo Podatkowe, GOFIN.pl - Portal Podatkowo-Księgowy.

 

Tymczasem, jeśli artykuł spodobał Ci się, powiedz nam to: