Faktoring a biała lista

faktoring a biala lista

Wprowadzenie 1 września 2019 roku białej listy podatników VAT znacząco ułatwiło instytucjom finansowym szybkie i skuteczne weryfikowanie firm pod kątem aktualności ich danych. Jednak wraz z wprowadzeniem białej listy narodziło się również wiele wątpliwości i niejasności wśród firm, które chciałyby korzystać z finansowania w formie faktoringu. Z jednej strony biała lista ułatwia weryfikację przedsiębiorstw, z drugiej zaś nakłada na przedsiębiorców pewne obowiązki.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • co to jest biała lista,
  • gdzie znajdziesz białą listę,
  • dodatkowe obowiązki i sankcje,
  • ryzyko związane z cesją,
  • koniec ery cichego faktoringu,
  • podstawa prawna białej listy. 

 

Co to jest biała lista

1 września 2019 r. zaczął działać wykaz informacji o podatnikach VAT, który z założenia ma pomóc firmom weryfikować kontrahentów. Wykaz ten zastąpił dotychczas funkcjonujące bazy podatników zarejestrowanych i niezarejestrowanych (wyłącznie tych, którzy zwolnienie z VAT zgłosili przez VAT-R) oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT. Uwaga: w bazie nie znajdziesz firm nie będących podatnikami VAT oraz pozostałych, zwolnionych z VAT.

Zakres prezentowanych informacji na białej liście jest bardzo szeroki, ponieważ jest ona połączeniem dotychczas istniejących już rejestrów. Można w niej znaleźć między innymi:

  • nazwę firmy lub imię i nazwisko przedsiębiorcy,
  • zarejestrowanego jako „podatnik VAT czynny” albo „podatnik VAT zwolniony”, w tym podmiotu, którego rejestracja została przywrócona,
  • numery identyfikacyjne REGON, KRS, NIP,
  • adresy związane z działalnością,
  • numery rachunków rozliczeniowych.

Gdzie znajdziesz białą listę

Lista dostępna jest wyłącznie w wersji online, co oznacza, że dostęp do niej oznacza konieczność posiadania komputera z zainstalowanym system operacyjnym oraz dostępem do Internetu. Nie znajdziesz jej w żadnym miejscowym Urzędzie Skarbowym, delegaturze ani też innej jednostce administracji.

Formalnie listę prowadzi szef Krajowej Administracji Skarbowej (inaczej KAS). Głównym zadaniem Krajowej Administracji Skarbowej jest pobór należności podatkowych i celnych oraz kontrola prawidłowości realizacji obowiązków związanych z daninami publicznymi. Więcej o KAS przeczytasz na tej stronie.

Aktualnie, jedynym autoryzowanym adresem internetowym przedmiotowego wykazu jest strona internetowa Ministerstwa Finansów. Do białej listy dostaniesz się również ze strony głównej Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (w skrócie CEIDG), zakładka Wykaz podatników VAT. Informacje zamieszczone w wykazie możesz wyszukiwać według nazwy firmy, numeru NIP, REGON oraz numeru rachunku bankowego. Ciekawą możliwością jest opcja sprawdzenia stanu rejestru dla danego podmiotu na konkretny dzień w przeszłości.

Dodatkowe obowiązki i sankcje

Równolegle z wprowadzeniem przepisów o białej liście ustawodawca wprowadził dodatkowe ograniczenia (np. obniżenie limitu transakcji gotówkowych z 15.000 euro do 15.000 zł) oraz nałożył na przedsiębiorców wiele dodatkowych obowiązków (np. konieczność założenia - zazwyczaj płatnego - konta firmowego bez względu na skalę prowadzonej działalności).

Jednak największą rewolucją w stosunku do stanu prawnego sprzed 1 września 2019r. jest konieczność regulowania przez przedsiębiorców wszystkich zobowiązań przewyższających 15.000 zł wyłącznie na numer rachunku bankowego, który widnieje na białej liście. Za odstępstwo od tej reguły ustawodawca przewiduje niezwykle surowe sankcje. Każda płatność za zobowiązanie powstałe w ramach prowadzonej działalności, a zapłacone na rachunek spoza białej listy powoduje m.in.:

  • brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kwoty, która została zapłacona na rachunek spoza wykazu,
  • poniesienie ryzyka odpowiedzialności solidarnej ze swoim kontrahentem za zaległości podatkowe, jeżeli nie zapłaci on należnego podatku VAT od transakcji,
  • ryzyko bezpośrednich sankcji finansowych.

Firmy w obawie przed ryzykiem nałożenia możliwych sankcji za niewywiązanie się z nowych obowiązków, zaczęły rzetelnie sprawdzać rachunki bankowe swoich dostawców przed dokonaniem płatności. Wiele wątpliwości powstało wokół zasad respektowania obowiązku zapłaty zobowiązań wynikających z cesji wierzytelności, masowo stosowanej przy faktoringu wierzytelnościowym, który na pierwszy rzut oka jest sprzeczny z nowymi przepisami.

Biała lista a faktoring - ryzyko cesji

Podpisując umowę z firmą faktoringową (Faktorem), w przypadku faktoringu jawnego dochodzi do globalnej lub ograniczonej cesji wierzytelności, czyli przeniesienia prawa do wierzytelności na Faktora. Kontrahent jest informowany o powstałej cesji, co za tym idzie, zobowiązany jest do uiszczania wszystkich płatności wynikających z rozliczeń z danym dostawcą na rachunek Faktora.

Rodzi się więc pytanie: Na jaki rachunek należy dokonać zapłaty, jeżeli zgodnie z cesją powinienem zapłacić Faktorowi, natomiast zgodnie z białą listą mojemu kontrahentowi?

Zgodnie z art. 15d  ust. 1 i 2 Ustawy o CIT oraz objaśnieniami Ministerstwa Finansów z 20 grudnia 2019 roku w przypadku faktoringu następuje „przekazywanie praw do dokonania zlecenia przelewu związanych z fakturami wystawianymi przed dostawcę towarów lub usług innemu podmiotowi  (np. faktorowi) będącego wierzycielem innego stosunku prawnego." Potrzeba takiej regulacji wynika z faktu, że w takiej sytuacji zlecenie przelewu jest dokonywane na rachunek innego podmiotu niż dostawca usługi lub towaru, co nie powinno powodować negatywnych skutków dla dłużnika, o ile przelew jest przekazywany na rachunek tego innego podmiotu, który jest uwidoczniony w wykazie.

W pkt 8 powołanych wyżej objaśnień Ministerstwo Finansowów precyzuje:

"W sytuacji, w której nabywca towarów lub usług płaci należność do faktora, w związku z przeniesieniem przez dostawcę praw do wierzytelności za dostawę towarów lub usług na faktora, nabywca powinien dokonać płatności na rachunek zamieszczony w Wykazie.
W przeciwnym razie nabywca płacący do faktora musi liczyć się z negatywnymi konsekwencjami podatkowymi w CIT i PIT oraz odpowiedzialnością solidarną w VAT. A zatem chcąc uniknąć tych konsekwencji nabywca towarów lub usług powinien zweryfikować wskazany rachunek do zapłaty"

Powyższe stanowisko rozwiewa zatem wszelkie wątpliwości. Należności faktoringowe należy spłacać do Faktora. To nie pomyłka, kiedy po wprowadzeniu rachunku na białej liście okzauje się, że należy on do Smart Faktor S. A.

Koniec cichego faktoringu.

Ciągle istnieje jednak grupa firm poszukających faktoringu „cichego” (inaczej: tajnego, ukrytego, niejawnego, z cichą cesją, itp). Są to firmy, które z różnych powodów nie chcą informować swoich kontrahentów o tym, że podjęły współpracę z faktorem w zakresie finansowania handlu. Taka struktura transakcji -  w związku z wyższym profilem ryzyka - obarczona jest zwykle dodatkowymi kosztami, stając się tym samym instrumentem finansowym zdecydowanie droższym od tradycyjnego faktoringu jawnego.

Sytuację na tym rynku diametralnie zmienił fakt wprowadzenia w życie przepisów białej listy podatników VAT. Od tego momentu umieszczenie numeru rachunku Faktora na fakturze spowoduje ujawnienie jego uczestnictwa w danej transakcji, nawet jeśli z założenia miał to być faktoring „cichy”. Oznacza to, że faktoring w formule niejawnej stał się historią. Ponadto zgodnie z art. 512 k.c. obowiązek zawiadomienia kontrahenta o cesji wierzytelności spoczywa na cedencie tzn. zbywcy wierzytelności. Należy więc tutaj jednoznacznie rozstrzygnąć, że albo fakt dokonania cesji kwalifikuje taką transakcję jako faktoring jawny albo finansowanie bez formalnej cesji staje się tak naprawdę pożyczką lub kredytem. Świadomość przedsiębiorcy ma tutaj kluczowe znaczenie, gdyż w odróżnieniu od pożyczki oraz kredytu tylko faktoring jawny zapewni Ci komfort przekonania że Ty, Twoja firma i Faktor gracie zawsze do jednej bramki.

 

Podstawa prawna dotycząca białej listy podatników VAT:

 

Tymczasem, jeśli artykuł spodobał Ci się, powiedz nam to: